Zapalenie pęcherza moczowego
Wprowadzenie
Zapalenie pęcherza moczowego to częsta jednostka chorobowa u psów i kotów, mogąca mieć tło bakteryjne, idiopatyczne lub wtórne (np. przy kamicy, nowotworach). U kotów najczęstszą postacią jest idiopatyczne zapalenie pęcherza (FIC – Feline Idiopathic Cystitis), natomiast u psów dominują infekcje bakteryjne. Objawy często są podobne niezależnie od przyczyny, co wymaga dokładnego różnicowania.
Objawy
Polakiuria – częste oddawanie małych ilości moczu.
Stranguria – bolesne oddawanie moczu.
Dysuria – trudności w oddawaniu moczu; napięcie brzucha, częste próby mikcji.
Hematuria – obecność krwi w moczu (najczęściej końcowa faza mikcji).
Periuria (koty) – oddawanie moczu poza kuwetą, często interpretowane jako problem behawioralny.
Wylizywanie okolicy ujścia cewki moczowej.
Nasilenie objawów przy stresie (koty) – charakterystyczne dla FIC.
Objawy ogólne rzadkie – gorączka, apatia, zmniejszony apetyt pojawiają się przy wstępujących infekcjach lub komplikacjach (np. zapaleniu nerek).
Charakterystyczne cechy
Psy:
Często infekcyjne podłoże (bakterie z grupy Enterobacteriaceae: E. coli, Proteus, Klebsiella).
Predyspozycja u samic (krótsza cewka moczowa).
Koty:
FIC dominuje u młodych kotów (1–7 lat), szczególnie kastrowanych samców.
Silna rola stresu i środowiska.
W postaci idiopatycznej nie wykrywa się bakterii ani kryształów.
Wtórne przyczyny wspólne:
Kamica moczowa (struwity, szczawiany).
Nowotwory pęcherza (np. TCC – transitional cell carcinoma).
Wady anatomiczne.
Ciała obce, cukrzyca, Cushing, immunosupresja.
Rozpoznanie
Wywiad i objawy kliniczne:
Ważne w kontekście nawrotów, sezonowości (FIC), diety, stylu życia.
Badanie ogólne moczu:
Ocena ciężaru właściwego, pH, obecność krwi, białka, glukozy, ciał ketonowych.
Osad moczu: erytrocyty, leukocyty, bakterie, kryształy.
Ważne: próbka z cystocentezy ma największą wartość diagnostyczną.
Posiew moczu (zawsze przy podejrzeniu infekcji!):
Wynik ujemny → przemawia za FIC (u kotów).
Dodatni → określenie patogenu i antybiogram.
USG jamy brzusznej:
Ocena ściany pęcherza pod kątem ew. zmian rozrostowych, obecność osadu lub kamieni.
Możliwość wykrycia nowotworów bądź wad anatomicznych.
Badania krwi:
Przy podejrzeniu zajęcia górnych dróg moczowych, ogólnym pogorszeniu, chorobach towarzyszących.
RTG / urografia:
Głównie przy kamicy i wadach anatomicznych.
Leczenie
Postać infekcyjna (częściej psy):
Najlepiej dopasować na podstawie antybiogramu.
Czas: minimum 7–14 dni (lub dłużej przy nawrotach).
Nawadnianie, dieta wspierająca pracę układu moczowego(karmy typu Urinary, rodzaj zależny od wyników badania moczu).
FIC (koty):
Brak antybiotyków (chyba że potwierdzona infekcja!).
Modyfikacja środowiskowa: redukcja stresu, dostosowanie środowiska życia, odpowiednia liczba kuwet, miejsc odpoczynku.
Dieta mokra, bogata w wodę – wspiera diurezę i zmniejsza ryzyko niedrożności cewki moczowej.
Leki przeciwbólowe (np. buprenorfina, meloksykam przy braku przeciwwskazań).
Czasem trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (amitryptylina) przy nawrotowym FIC.
Postać wtórna:
Leczenie przyczyny (usunięcie kamieni, leczenie cukrzycy, zmiana diety, leczenie onkologiczne).
Leczenie wspomagające:
Suplementy z GAG (glikozaminoglikany), kwas hialuronowy.
Wspieranie nawodnienia, zachęcanie do picia (fontanny, buliony, mokre karmy).
Rokowanie
FIC: dobre przy odpowiednim zarządzaniu środowiskowym; możliwe nawroty przy braku kontroli stresu.
Zapalenie infekcyjne: dobre, jeśli odpowiednio leczone.
Przewlekłe lub wtórne cystitis: zależy od choroby podstawowej.
Powikłania (niedrożność cewki moczowej, pyelonephritis): pogarszają rokowanie — wymagają intensywnej terapii.
Notatki praktyczne- zapamiętaj!
Koty = FIC, psy = infekcja. Mimo, że to najczęstsza sytuacja, nie zapominaj o reszcie przyczyn!
Spróbuj pobrać mocz przez cystocentezę przed leczeniem.
Nie podawaj antybiotyków w ciemno u kotów bez potwierdzenia infekcji.
FIC to problem całego kota, nie tylko pęcherza – zadbaj o środowisko!
Przy nawrotach → szukaj kamieni, nowotworów, zaburzeń metabolicznych.
