Przewlekłe wymioty
Wprowadzenie
Wymioty przewlekłe definiuje się jako nawracające epizody które trwają powyżej 3 tygodni. Mogą być objawem zarówno chorób przewodu pokarmowego, jak i układów pozajelitowych (wątroba, nerki, OUN). Często wymagają kompleksowego podejścia diagnostycznego – od podstawowej oceny klinicznej po badania obrazowe, endoskopię oraz modyfikacje dietetyczne.
Objawy
Typowe objawyy kliniczne:
Nawracające wymioty (często rano, na czczo lub po posiłku).
Wymioty treścią pokarmową, żółcią, śluzem, czasem krwią.
Wymioty z niestrawionym pokarmem po czasie sugerują opóźnione opróżnianie żołądka.
Utrata masy ciała i apetytu (nie zawsze!)
Ślinienie, mlaskanie, częste przełykanie
Objawy towarzyszące (pomocne w różnicowaniu):
Polidypsja, poliuria – może wskazywać na schorzenia związane z nerkami, wątrobą
Żółtaczka, biegunka, ból brzucha – choroby wątroby, dróg żółciowych, trzustki
Objawy neurologiczne – choroby OUN (np. zapalenie mózgu, nowotwory)
Gorączka, apatia – tło zapalne lub czynniki zakaźne
Czasem przewlekłe wymioty bez utraty apetytu (np. refluks)
Charakterystyczne cechy
Klasyfikacja: przewlekłe = utrzymujące się lub nawracające ponad 3 tygodnie
Szeroki zakres różnicowy: od zapalenia żołądka po chłoniaka żołądka
Koty często mają niespecyficzne objawy: wymioty, utrata masy, tylko sporadyczny jadłowstręt
Rozpoznanie
Diagnostyka różnicowa zawsze powinna objąć przyczyny związane z przewodem pokarmowym oraz innymi układami
Badania podstawowe:
Morfologia, biochemia (ALT, AST, ALP, GGT, mocznik, kreatynina, glukoza)
Jonogram, równowaga kwasowo-zasadowa
Pomiar stężenia lipazy swoistej (cPLI/fPLI)
Panel trzustkowo-jelitowy ( wit. B12, B9, TLI)
T4 (tyroksyna)
Kortyzol
Badanie moczu
Badanie kału – pasożyty, obecność krwi utajonej
RTG jamy brzusznej
Badania zaawansowane:
USG – ocena budowy i funkcji przewodu pokarmowego, trzustki, wątroby, węzłów chłonnych
Endoskopia żołądka i dwunastnicy z biopsją (diagnostyka zapaleń, chłoniaka, owrzodzeń)
Badania neurologiczne (jeśli podejrzenie przyczyny z OUN)
Laparotomia diagnostyczna z pobraniem wycinków do badań HP
Leczenie
Leczenie przyczynowe:
Pasożyty – odrobaczanie (fenbendazol, prazikwantel)
Zapalenia – leczenie przyczynowe (SRE: prednizolon, dieta eliminacyjna)
Zapalenie trzustki – płynoterapia, maropitant, dieta lekkostrawna
Choroby nerek/wątroby – leczenie choroby podstawowej
Nowotwory – chemioterapia, leczenie paliatywne
Leczenie objawowe/wspomagające:
Maropitant, metoklopramid, ondansetron
Sukralfat, omeprazol (wskazany tylko przy chorobie wrzodowej, krwawieniu z przewodu pokarmowego)
Dieta lekkostrawna, niskotłuszczowa, ewentualnie hydrolizowana
Suplementacja B12,B9 jeśli niedobory występują,
Probiotyki i nutraceutyki
Rokowanie
* Dobre, jeśli przyczyna jest łagodna lub dietozależna
* Zmienne, zależne od ustalonego rozpoznania (np. SRE vs chłoniak)
* Gorsze w przypadkach nowotworów z przerzutami, niewydolności nerek czy marskości wątroby
Notatki praktyczne- zapamiętaj!
Wymioty na czczo mogą wynikać z refluksu – warto testować karmienie późnym wieczorem lub zmniejszenie porcji pokarmowych,a zwiększenie częstotliwości karmienia.
U kotów chroniczne wymioty mogą być jedynym objawem chłoniaka → zawsze rozważ biopsję!
Istotnym elementem postępowania jest dietoterapia ! Rozpocznij od diet monobiałkowych, następnie hydrolizowanych.
