Ostra choroba nerek
Wprowadzenie
AKI to nagłe pogorszenie czynności nerek prowadzące do braku wydalania toksyn, zaburzeń elektrolitowych i kwasowo-zasadowych. Występuje wtórnie do licznych stanów – m.in. niedokrwienia, zatruć, infekcji, chorób układowych. Wymaga szybkiego rozpoznania i leczenia – może być potencjalnie odwracalna, ale w ciężkich przypadkach prowadzi do trwałego uszkodzenia nerek lub zgonu.
Objawy
Objawy są niespecyficzne i zależą od fazy AKI (okres oligurii, diurezy lub powrotu czynności):
Spadek lub brak apetytu
Wymioty, biegunka
Poliuria/polidypsja lub oliguria/anuria
Odwodnienie
Mocznicowy zapach z jamy ustnej, owrzodzenia jamy ustnej
Hipotermia, zwiększenie częstotliwości oddechów, objawy neurologiczne (encefalopatia mocznicowa)
W zaawansowanej fazie: skąpomocz, obrzęki, wzrost masy ciała (retencja płynów)
Charakterystyczne cechy
Często nagły przebieg, wyraźne pogorszenie w ciągu 1–3 dni
Przednerkowe, nerkowe lub zanerkowe przyczyny
AKI u młodych psów: często toksyczne (np. winogrona, leki), zakaźne (Leptospira)
Koty: częściej niedokrwienne AKI (np. po narkozie, odwodnieniu, NLPZ)
Wymaga szybkiego różnicowania z CKD z dekompensacją
Rozpoznanie
Wywiad: ekspozycja na leki, toksyny, odwodnienie, zakażenia
Badanie kliniczne: odwodnienie, ciśnienie krwi, objawy neurologiczne
Badania laboratoryjne:
↑ kreatynina, mocznik (azotemia)
↑ fosfor, potas (hiperkaliemia), często hipokalcemia
Kwasica metaboliczna (↓HCO₃⁻)
Niski ciężar właściwy moczu (↓1.030 u psów, <1.035 u kotów) mimo azotemii → nerkowa etiologia
Mocz: izostenuria, białkomocz, wałeczki, osad komórkowy
USG nerek:
Powiększenie, hipoechogeniczny miąższ (obrzęk), zaokrąglenie konturu, czasem hiperechogeniczne zwapnienia
Dodatkowe testy:
UPC, ciśnienie krwi, SDMA, Leptospira PCR/serologia
Diagnostyka różnicowa: CKD w zaostrzeniu, niedrożność moczowodu/pęcherza
Leczenie
Stabilizacja i leczenie przyczynowe
Identyfikacja i eliminacja czynnika wywołującego (leki, toksyny, zakażenia, niedokrwienie)
Leczenie choroby podstawowej (np. leptospirozy, odwodnienia, zakażeń)
Płynoterapia (kluczowa!)
Na podstawie stopnia odwodnienia + bieżące straty + zapotrzebowanie dobowe
Płynoterapia– krystaloidy izotoniczne
Uwaga na przeciążenie płynami! – monitoruj wagę, diurezę
Diureza
Jeżeli brak odpowiedzi po nawodnieniu:
Furosemid (1–4 mg/kg IV), mannitol (0,5–1 g/kg IV)
Ocena odpowiedzi w ciągu kilku godzin
Leczenie objawowe
Przeciwwymiotne (maropitant, ondansetron)
Gastroprotekcja (omeprazol, sukralfat)
Leczenie hiperkaliemii (glukoza + insulina, NaHCO₃ w ciężkich przypadkach)
Dializa (hemodializa, dializa otrzewnowa) – w ciężkich, zaawansowanych przypadkach
Rokowanie
Zmienne – zależy od przyczyny, czasu trwania i odpowiedzi na leczenie
Rokowanie dobre w przypadkach odwracalnych (np. po toksynach przy szybkiej interwencji)
Rokowanie ostrożne do złego przy długotrwałej anurii, hiperkaliemii, konieczności dializy
Część pacjentów przechodzi w przewlekłą chorobę nerek (CKD)
Notatki praktyczne- zapamiętaj!
W ocenie stopnia uszkodzenia pomocne: IRIS AKI Grading (I–V), SDMA, diureza
U psów z realnym podejrzeniem leptospirozy – nie czekaj na wynik serologii → od razu lecz empirycznie (penicyliny, doksycyklina)
Monitoruj codziennie: masę ciała, nawodnienie, elektrolity, kreatyninę, ciśnienie
