Przewlekła biegunka
Wprowadzenie
Biegunka przewlekła to stan, w którym zaburzenia oddawania kału trwają powyżej 3 tygodni. Może dotyczyć jelita cienkiego, grubego lub mieć charakter mieszany. Utrzymująca się biegunka wymaga dokładnego różnicowania, gdyż może być objawem choroby pierwotnej przewodu pokarmowego, jak i wtórnym efektem zaburzeń metabolicznych czy endokrynologicznych.
Objawy
Objawy zależne od lokalizacji zmian:
Jelito cienkie:
Kał o dużej objętości, często tłuszczowy
Utrata masy ciała, wzdęcia, wymioty
Czasem niedobory wit. B12, kwasu foliowego
Jelito grube:
Małe ilości kału oddawane często
Parcie na kał, śluz, krew w kale
Zazwyczaj brak utraty masy ciała
Objawy ogólne i towarzyszące:
Apatia, spadek apetytu lub łaknienie spaczone
Pogorszenie kondycji sierści
Wymioty – zwłaszcza w przebiegu chorób zapalnych jelit
Charakterystyczne cechy
Definicja: >3 tygodnie trwająca biegunka
Może być idiopatyczna (IBD/ SRE), pasożytnicza, infekcyjna, dietozależna, wtórna (np. trzustkowa, wątrobowa)
U młodych pacjentów najczęstsze przyczyny to pasożyty, nietolerancje pokarmowe
U kotów częściej współistnieje z limfoplazmocytarnym zapaleniem jelit, chłoniakiem przewodu pokarmowego, schorzeniami trzustki
Rozpoznanie
Diagnostyka zależna od lokalizacji objawów i ich nasilenia – zawsze konieczna pełna historia oraz badanie kliniczne
Badania podstawowe:
Morfologia i biochemia (albuminy, białko całkowite, BUN, cholesterol)
Jonogram (Na, K, Cl, Ca), wit.B12 i kwas foliowy
Badanie kału (próba z 3 dni, techniką flotacji oraz metoda Baermanna – Giardia, Trichuris, Toxocara, Strongyloides)
Testy ELISA na Giardia
Badania PCR z kału (Campylobacter, Salmonella, Clostridium spp.)
Diagnostyka rozszerzona (jeśli nie ustalono przyczyny):
Test TLI, PLI, cTLI, cPLI
USG jamy brzusznej – ocena grubości ściany jelita, węzłów chłonnych
Endoskopia z biopsją (żołądek, jelito cienkie i grube)
Testy diet eliminacyjnych (białko hydrolizowane lub nowe źródło)
Leczenie
Leczenie przyczynowe – po rozpoznaniu:
Pasożyty: fenbendazol (min. 5 dni), metronidazol, prazikwantel
IBD: dieta eliminacyjna, glikokortykosteroidy (prednizolon/budezonid), antybiotyki (tylko przy ewidentnych wskazaniach)
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność zewnątrzwydzielnicza (EPI): enzymy trzustkowe + suplementacja wit. B12
Nowotwory: chemioterapia (np. chłoniak jelitowy u kotów)
Leczenie wspomagające:
Probiotyki
wit. B12 ( iniekcyjna lub doustna)
Leki p/biegunkowe – z ostrożnością
Dieta lekkostrawna, łatwoprzyswajalna, uboga w tłuszcz
Rozważenie immunosupresji (cyklosporyna, azatiopryna)
Rokowanie
* Dobre, jeśli przyczyna jest odwracalna i odpowiednio leczona (pasożyty, dieta)
* Ostrożne do umiarkowanego w idiopatycznych IBD, EPI lub nowotworach
* Gorsze w przypadku ciężkiego chłoniaka lub przewlekłych zmian zanikowych jelit
Notatki praktyczne- zapamiętaj!
Jeśli poziom wit. B12 jest niskie – konieczna suplementacja niezależnie od przyczyny!
Każdy przypadek >3 tygodni – traktuj jako przewlekły, wymagający pełnej diagnostyki.
Endoskopia i biopsje są złotym standardem, ale wcześniej zawsze przeprowadź dietę eliminacyjną i wyklucz pasożyty.
