Atopowe zapalenie skóry
Wprowadzenie
Atopowe zapalenie skóry to przewlekła, nawrotowa, zapalna choroba skóry o podłożu immunologicznym, związana z nadwrażliwością na alergeny środowiskowe. Dotyczy głównie psów (rzadziej kotów), najczęściej ujawnia się w młodym wieku (6 miesięcy – 3 lata). Przebieg przewlekły z okresami zaostrzeń.
Objawy
Świąd skóry (najczęściej pierwszy objaw – pojawia się nawet przed zmianami skórnymi)
Zmiany rumieniowe i grudkowe w typowych lokalizacjach:
Głowa (szczególnie okolice oczu, warg)
Przestrzenie międzypalcowe
Pachwiny i pachy
Brzuch, klatka piersiowa
Małżowiny uszne (brzegi)
Wylizywaniei przerzedzenie sierści (objaw przewlekłego świądu)
Zapalenie ucha zewnętrznego (często obustronne)
W zaawansowanych przypadkach: zliszajowacenie, przebarwienia, łojotok wtórny
Możliwe powikłania: wtórne infekcje bakteryjne (Staphylococcus pseudintermedius), drożdżakowe (Malassezia)
Charakterystyczne cechy
Wiek pojawienia się objawów: zwykle <3 lat
Charakter sezonowy lub całoroczny (w zależności od alergenu)
Typowa lokalizacja objawów
Zmniejszenie objawów w środowiskach sterylnych, np. po hospitalizacji
Rozpoznanie
Rozpoznanie kliniczne i przez wykluczenie innych dermatoz świądowych:
Brak ektopasożytów (testy skórne, profilaktyka przeciwpchelna)
Wykluczenie alergii pokarmowej (dieta eliminacyjna 8–12 tyg.)
Ocena reakcji na leczenie infekcji skóry i uszu
Dodatkowe narzędzia diagnostyczne:
Testy serologiczne IgE lub testy śródskórne – pomocne przy planowaniu immunoterapii, nie do diagnozy
Skala CADESI – pomocna przy ocenie nasilenia zmian
Cytologia skóry/ucha – ocena infekcji wtórnych
Leczenie
Leczenie długoterminowe, wielokierunkowe, dobierane indywidualnie:
I. Leczenie świądu:
Oklacytynib (Apoquel) – szybki efekt, dobra tolerancja
Lokiwetmab (Cytopoint) – monoklonalne przeciwciało przeciw IL-31, efekt nawet 4–8 tygodni
Glukokortykosteroidy: prednizolon PO, w zaostrzeniach (unikać długoterminowo)
II. Leczenie barierowe i miejscowe:
Kąpiele lecznicze (np. szampony z chlorheksydyną)
Nawilżacze, preparaty ceramidowe
Emolienty miejscowe
III. Leczenie infekcji wtórnych:
Antybiotykoterapia ogólna/miejscowa
Przeciwgrzybicze (azole miejscowe lub PO – ketokonazol)
IV. Immunoterapia swoista (ASIT):
Jedyna metoda wpływająca na mechanizm choroby
Tworzona indywidualnie na podstawie testów IgE
Efekt po kilku miesiącach, skuteczność u 60–70% psów
V. Dieta wspomagająca:
Dieta bogata w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6
Suplementacja kwasów EPA/DHA (działanie przeciwzapalne)
Rokowanie
Ostrożne – choroba niewyleczalna, ale możliwa do kontrolowania
Leczenie dożywotnie, multimodalne
Niektóre przypadki wymagają kombinacji kilku leków.
Z czasem często konieczne modyfikacje leczenia
Notatki praktyczne- zapamiętaj!
Świąd bez zmian? Podejrzewaj AZS!
Leczenie objawowe bez zidentyfikowania czynnika wyzwalającego = ryzyko nawrotów
Unikaj stosowania GKS długoterminowo – rozważ terapię celowaną
