TOKSYKOLOGIA

Vetknow

Wiedza jest nic nie warta,

jeśli się nią nie dzielisz.

Toksydrom

Często w naszej praktyce spotykamy się z pacjentami, którzy zatruli się nieznaną substancją. Wtedy z pomocą przychodzi pojęcie toksydromu. Jest to zespół objawów klinicznych charakterystyczny dla zatrucia pewną grupą trucizn. Powszechnie wyróżniane toksydromy w weterynarii znajdziecie poniżej, w medycynie ludzkiej występuje jeszcze pojęcie toksydromu opioidowego, jednak ze względu na dużą zmienność gatunkową nie jest on powszechnie stosowany w weterynarii.

Cholinergiczny

Powstaje przez nadmierną stymulację receptorów muskarynowych i nikotynowych.

Ostre objawy muskarynowe:

Nadmierne ślinienie, łzawienie, oddawanie moczu w formie kropelkowania, oddawanie kału, zwężenie źrenic, kaszel lub duszność.

Ostre objawy nikotynowe

Drżenia mięśniowe ( często zaczynają się w rejonie głowy i postępują w kierunku ogona), uogólniona sztywność mięśniowa, osłabienie z możliwą parezą/porażeniem.

Leczenie: Atropina w leczeniu objawów muskarynowych. Mogą być wymagane duże dawki tj. 0,1-2mg/kg m.c. z czego 1/4 dawki podajemy dożylnie, resztę podskórnie lub domięśniowo. Powtarzać co 1-2 godziny do stabilizacji stanu. Objawy nikotynowe leczy się podając Pralidoksym 20mg/kg m.c. dożylnie w ciągu 15-30 minut lub podskórnie co 12 godzin, jednak powinien być podany w ciągu pierwszych 24 godzin od pojawienia się objawów.

Antycholinergiczny

Powstaje gdy dochodzi do zahamowania stymulacji cholinergicznej receptorów muskarynowych na terenie przywspółczulnego układu nerwowego.

Objawy: zaburzenia zachowania (pobudzenie), silne rozszerzenie źrenic, suchość w jamie ustnej, duże pragnienie, przekrwienie skóry i błon śluzowych, hipertermia.
dodatkowe objawy to : obniżenie perystaltyki układu pokarmowego, zaparcie, zatrzymanie moczu, skurcze mięśniowe mogące przejść w brak koordynacji ruchowej, paraliż, delirium lub porażenie mięśni oddechowych.

Leczenie głównie skupia się na leczeniu objawowym (kontrola temperatury ciała, płynoterapia dożylna, diazepam). Fizostygmina powinna być zarezerwowana dla szczególnie ciężkich przypadków

Sympatykomimetyczny

Powstaje przez stymulację współczulnego układu nerwowego ( działanie podobne do adrenaliny, noradrenaliny dopaminy itd.)

Objawy: nadciśnienie, tachykardia, zwężenie źrenic, nadpobudliwość, niepokój. Ciężkie przypadki mogą mogą wykazywać objawy drżeń głowy, wymiotów, tachyarytmii.

Czasem można obserwować odruchową bradykardię na tle silnego nadciśnienia.

Leczenie: nie ma specyficznej odtrutki. Terapia oparta jest na leczeniu objawowym: leki sedacyjne np. acepromazyna, leczenie hipertensji np. betablokery(esmolol/propranolol), płynoterapia dożylna.

Serotoninergiczny

Zwany również zespołem serotnoninowym, spowodowany jest zbyt silną stymulacją postsynaptycznych receptorów serotoninergicznych w ośrodkowym układzie nerwowym

Objawy: wokalizacja, drżenia i sztywność mięśniowa, tachykardia, nadciśnienie, silna hipertermia, podniecenie. Stwierdza się również ból brzucha, biegunkę, ślinienie, ataksję, mioklonus, dreszcze, przyspieszony oddech, przejściową ślepotę, drgawki, śpiączka, zejścia śmiertelne.

Leczenie: głównie objawowe acepromazyna, monitoring ciśnienia krwi, płynoterapia dożylna. Cyproheptadyna jako antagonista serotoniny sprawdza się dobrze u zwierząt wykazujących łagodne objawy w dawce 1,1mg/kg m.c. dla psa lub 2-4 mg/kota, doustnie co 4-6 godzin do czasu ustąpienia objawów.